2025-жылга карата фемицид боюнча отчеттун маалыматына ылайык, өткөн жылы 83 миң аял жана кыздын атайылап өлтүрүлгөнү катталган, анын 60 пайызын (яъни 50 миң) алардын өнөктөштөрү же туугандары жасаган. Салыштыруу үчүн, өлтүрүлгөн эркектердин болгону 11 пайызы жакындарынын курмандыгы болгон.
Көп жылдык эл аралык милдеттенмелерге карабастан, фемициддер боюнча статистика тынчсыздандырат жана жакшыргандыгын көрсөтпөйт.
Цифрдык зомбулук оор кесепеттерге алып келет
Сара Хендрикс, «БУУ-аялдар» программасы, саясат жана өкмөттөр аралык мамилелер бөлүмүнүн директору, фемициддердин пайда болушу бош жерден эмес экенин белгиледи. Алар көп учурда контролдоо жана коркутуулар менен башталган узак мөөнөттүү зомбулуктун кульминациясы болуп саналат, анын ичинде онлайн-зомбулук учурлары. Бул жылы «16 күн активдүү аракеттер» кампаниясы цифрдык зомбулуктун физикалык зомбулукка айлануусу мүмкүн экенине көңүл бурат, бул эң жаман учурларда өлтүрүүлөргө алып келет.
Хендрикстин айтымында, ар бир аял жана кыз коопсуздукка укуктуу, жана фемициддерди алдын алуу үчүн ыкчам кийлигишүү жана онлайн жана оффлайн зомбулуктун бардык формаларын эске алган мыйзамдарды колдонуу зарыл.
Көптөгөн аялдар жана кыздар үйлөрүндө коркунучка дуушар болушат
Джон Брандолино, БУУнун УНП жетекчисинин милдетин аткаруучу, үй көптөгөн аялдар жана кыздар үчүн коркунучтуу жай болуп кала берерин баса белгиледи. Доклад фемициддерди алдын алуу жана кылмыш адилеттигинин реакциясын жакшыртуу үчүн натыйжалуураак чараларды көрүүнүн зарылдыгын белгилейт.
Отчеттун маалыматына ылайык, гендердик негизде өлтүрүүлөрдүн учурлары дүйнөнүн бардык бурчтарында байкалууда. Интимдик өнөктөштөр же үй-бүлө мүчөлөрү тарабынан жасалган фемициддердин эң жогорку деңгээли Африкада катталган — 100 миң аял жана кызга 3 учур. Андан кийин Америка (1,5), Океания (1,4), Азия (0,7) жана Европа (0,5) өлкөлөрү турат.
Кээ бир фемициддер үйдөн тышкары болуп жатканына карабастан, мындай учурлар боюнча маалымат дагы эле жетишсиз. «БУУ-аялдар» жана БУУнун УНПсы мамлекеттер менен биргеликте гендердик зомбулукту мониторинг жүргүзүү жана маалыматтарды анализдөө үчүн статистика программасын иштеп чыгышууда, бул гендердик зомбулук учурларын жакшыраак каттоого жана классификациялоого жардам берет. Жыйналган маалыматтын көлөмүн жана сапатын кеңейтүү, БУУда белгилегендей, көйгөйдүн масштабын түшүнүү жана натыйжалуу реакция чараларын иштеп чыгуу үчүн критикалык мааниге ээ.
