Новиков Борис Васильевич
Новиков Борис Васильевич
Кино режиссер. 1908-жылдын 24-июлунда Петербург (Ленинград) шаарында музыкалык устанын үй-бүлөсүндө төрөлгөн, 1976-жылы Фрунзе шаарында дүйнөдөн өткөн. Жети классты мектепти аяктагандан кийин А. Бебель атындагы фабриканын ФЗУсында 1925—1930-жылдары экспорт цехинде устачы болуп иштеген. 1930—1931-жылдары Кызыл Армиянын катарында кызмат кылган. 1931—1934-жылдары «Трибуна» артели боюнча оңдоп-түзөө мастерскойунун жетекчиси болуп, ошол эле учурда Ленинград кинофото техникумунун режиссура факультетинин кечки бөлүмүндө студент болгон.
Б. Новиков кино тармагындагы ишин 1934-жылы «Таджикфильм» киностудиясында режиссердун жардамчысы, андан кийин ассистенти катары баштаган. 1936-жылы «Ленфильм» киностудиясына ошол эле кызматта жардамчы жана ассистент болуп өткөн. 1941-жылы студия менен бирге Алматыга эвакуацияланган. 1942-жылдын августунда Кызыл Армияга чакырылып, Харьков артиллериялык училищесине жөнөтүлгөн. 1943-жылдын майынан 1944-жылдын февралына чейин Батыш жана 2-Украин фронтторунда артиллериялык взводду башкарган. Оор жаракат алгандыктан Сталинабад (Душанбе) шаарына эвакуацияланып, кийин армиядан демобилизацияланып, 1945-жылы «Ленфильм» студиясына режиссердун ассистенти болуп жөнөтүлгөн.
1946—1947-жылдары «Совэкспорт-фильм» уюмуна советтик фильмдерди Канадада прокатка чыгаруу жана жайылтуу боюнча ыйгарым укуктуу болуп иштеген. 1947—1949-жылдары кайрадан «Ленфильм» жана андан кийин «Беларусьфильм» киностудиясында режиссердун ассистенти болуп, В. Корш-Саблин жана А. Файнциммердин «Константин Заслонов» (1949) фильминде иштеген. 1949-жылдын сентябрынан 1951-жылдын октябрына чейин Б. Новиков Москвадагы «Союзмультфильм» студиясында СССР элдеринин тилдерине көркөм фильмдерди дубляждоо боюнча режиссер болуп иштеген.
1951-жылдын октябрынан СССРдин Кинематография министрлигинин көркөм фильмдерди өндүрүү боюнча Башкы башкармалыгы тарабынан Фрунзе хроникалык-документалдык фильмдер студиясына киргизилип, кыргыз тилине көркөм фильмдерди дубляждоо боюнча режиссер болуп дайындалган. Б. Новиковдун кийинки чыгармачылык ишмердүүлүгү «Киргизфильм» студиясынын өнүгүүсү жана жакшыртылышы менен тыгыз байланышта болгон. Бул жерде ал 17 жылдын ичинде (1951 — 1968) кыргыз тилине 80ден ашык көркөм фильмди дубляждаган, анын ичинде «Тарас Шевченко», «Кырк биринчи», «Заречная көчөсүндө жаз», «Павел Корчагин», «Биіктік», «Дон Кихот», «Тынч Дон» (1 жана 2 сериялары), «Ивановдун балалыгы», «Адамдар жана жаныбарлар» (2-серия), «Ленин Октябрда», «Обыкновенный фашизм», «Эч ким өлгүсү келген жок», «Ак аисттер», «Таттуу дан», «Сенин замандашың», «Эгер үйүң сага кымбат болсо», «Алтынчы июль» фильмдери бар.
1959-жылы Б. Новиков В. Немоляевдин «Токтогул» фильминде экинчи режиссер болуп иштесе, 1964-жылы А. Бергункердин «Джура» фильминде ошол эле кызматта болгон.
Ошол эле учурда ал көп жылдар бою «Советская Киргизия» киножурналында, илимий-популярдуу (10го жакын) жана документалдык (2) фильмдерди түзүү боюнча иштеген. Алардын арасында эң көрүнүктүүлөрү — «Мунун болбошу мүмкүн эле» (1960), «Комуздун мелодиялары» (1960), «Чабандардын үй-бүлөсү» (1965).
Сыйлыктары — «Жакшы иш үчүн» значогу (1958). Кыргыз ССРинин Маданият министрлигинин грамотасы (1958). Кыргыз ССРинин Жогорку Кеңешинин ардак грамотасы (1959).
1959-жылдан бери СССРдин СКнын мүчөсү.
