«Өлүм жазасы Кыргызстандын эл аралык милдеттенмелерине каршы келет»
Жумушчу жыйын Кыргызстан Республикасынын акыйкатчысы Жамиля Джаманбаева, БУУнун туруктуу координатору Антье Граве жана Борбордук Азиядагы БУУнун Адам укуктары боюнча Жогорку комиссарынын өкүлү Матильда Богнердин ортосунда өттү. Конституциядагы өлүм жазасын кайтаруу боюнча өзгөртүүлөр жана Кыргызстан Республикасынын Экинчи факультативдик протоколго кошулуу жөнүндө мыйзам долбоору талкууланды. Кыргызстан Республикасынын акыйкатчы институту бул тууралуу маалымдады.
Жамиля Джаманбаева билдиргендей, Ички иштер министрлигинин маалыматы боюнча, аялдар жана балдарга каршы кылмыштардын саны жыл сайын 30%га өсүүдө. 2024-жылы Институтко болгон бардык кайрылуулардын 64,1%ы сот жана укук коргоо органдарынын иши менен байланыштуу болгон.
«Биз коомдук реакциянын зомбулук учурларына эмоционалдуу экенин түшүнөбүз, бирок өлүм жазасын кайтаруу маселени чечпейт. Текшерүүлөрдүн сапатын жакшыртуу, жазадан кутулууну камсыз кылуу жана кылмыштарды алдын алуу чараларын күчөтүү зарыл», — деп баса белгиледи Жамиля Джаманбаева.
Жыйын учурунда Жамиля Джаманбаева 2023-жылы акыйкатчы институту өлүм жазасын кайтарууга каршы өз позициясын билдиргенин, бир нече депутаттар Конституциялык сотко бул жазаны кайра карап чыгуу боюнча кайрылуу жасаганын белгиледи. Акыйкатчы институтунун позициясы өзгөрбөй турганын, өлүм жазасын кайтаруу Кыргызстандын эл аралык милдеттенмелерине, айрыкча 2010-жылы ратификацияланган өлүм жазасын жоюу боюнча Экинчи факультативдик протоколдун нормаларына каршы келерин баса белгиледи.
БУУнун өкүлдөрү акыйкатчынын позициясын колдошту. Алар өлүм жазасын кайтаруу эл аралык милдеттенмелерге гана каршы келбестен, адам укуктарын коргогон мамлекет катары өлкөнүн эл аралык имиджине терс таасир этерин белгилешти.
«Эгер өзгөртүү кабыл алынса, бул өлкөнү эл аралык милдеттенмелеринен кыйла алыстатат. Эл аралык жарандык жана саясий укуктар боюнча пакт жана Экинчи факультативдик протокол денонсациялоону кабыл албайт, жана өлүм жазасын жоюу бул келишимдерди кол койгон мамлекеттер үчүн юридикалык жактан калыбына келтирилгис», — деди БУУнун туруктуу координатору Антье Граве.
Акыйкатчы институтунун сүрөтү
