Тибеттик жана калмакча жазуулар Ак-Уленден
Ак-Улен жазуулары XVI—XVII кылымдар
1937-жылы тарыхчы Б. М. Зима, Кыргыз педагогикалык институтунун археологиялык экспедициясын жетектеп, Ак-Улен өрөөнүндө буддисттик формулалар жазылган таштарды тапкан. Мындай жазуулары бар бардык таштар жыйналган жана Фрунзе шаарына жеткирилген, анда педагогикалык институттун тарыхый-археологиялык кабинетинде сакталган. 1939-жылы таштар А. Н. Бернштам аркылуу Мамлекеттик Эрмитажга белек катары берилген. Бул эстеликтер жарыяланбай, акыркы убакка чейин аз белгилүү болуп келген.
1977-жылы биз Эрмитажда ак-улен жазуулары менен таанышууга мүмкүнчүлүк алдык. Алар кичинекей тегерек таштарга курч буюм менен так жазылган. Ошол учурда С. С. Сорокиндин жардамы менен биз биринчи жолу ушул эмгекте жарыяланчу 19 жазуунун сүрөттөрүн алдык. Алардын он үчүндө тибеттик жазуу (у-чэнь) менен «Оммани падме хум» диний формуласы жазылган, алты жазуу борбордук Азиянын гупт жазуусу (?) же монгол (калмыц) жазуусу менен аткарылган.
Төмөндө ак-улен эстеликтеринин сүрөттөрү келтирилген (кароо: таблица XXV, сүрөт 1 — 13; таблица XXVI, сүрөт 1—6). А. Н. Бернштам бул «жазуулар, балким, XVI—XVII кылымдар, жунгар доору» деп эсептеген.
1986-жылы биз дагы бир жолу Мамлекеттик Эрмитажда болуп, Кыргызстандан алынган тибеттик жана башка жазуулар менен тааныштык. Мындай таштар 25 болду, бирок алардын бири — эки саптуу жазуусу бар плита (өлчөмү 40X17X4 см) 1971-жылы Бирмага берилген.
1986-жылы биз дагы бир жолу Мамлекеттик Эрмитажда болуп, Кыргызстандан алынган тибеттик жана башка жазуулар менен тааныштык. Мындай таштар 25 болду, бирок алардын бири — эки саптуу жазуусу бар плита (өлчөмү 40X17X4 см) 1971-жылы Бирмага берилген.
Ак-Улен өрөөнү тибеттик жазууларды табуу боюнча жаңы жана жаңы маалыматтар келип жаткан кызыктуу региондордун бири болуп калууда.
